de voorwaarden voor vrijwilligerswerk
wat zijn de drie voorwaarden voor vrijwilligerswerk?
In het algemeen gelden de volgende voorwaarden voor het doen van vrijwilligerswerk:
- Het is onbetaald (op een mogelijke onkostenvergoeding na).
- Je werkt voor een maatschappelijke organisatie (zoals een sportvereniging, kerk of een bejaardentehuis), zonder winstoogmerk.
- Een ander of jij deed het werk niet eerder voor loon. Oftewel: het werk kost de arbeidsmarkt geen banen en komt niet in de plaats van een betaalde baan.
Een stichting of vereniging mag dus altijd met vrijwilligers werken, want dat zijn organisaties die geen winstoogmerk hebben. Maar dat zijn niet de enige voorwaarden. Want ook voor vrijwilligers gelden er regels.
Randvoorwaarden voor het werken met vrijwilligers - voor organisaties
De voorwaarden van de rijksoverheid zeggen niet zoveel en laten veel ruimte voor interpretatie. Ook vallen moderne manieren van impact maken (bv petitie tekenen voor een goed doel of je buurvrouw helpen met boodschappen) hierbuiten. Wat vrijwilligerswerk nou precies wel of niet is, maakt de aard van iets goeds doen/vrijwilligerswerk niet echt anders.
De gemeente
Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2007 ligt de wettelijke taak om vrijwilligers en mantelzorgers te ondersteunen veel meer bij gemeenten. De Wmo doet een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers om zoveel mogelijk voor elkaar te zorgen. Hier valt ook vrijwilligerswerk onder. Want vrijwilligerswerk, ook wel vrijwillige inzet genoemd, heeft te maken met hulp aan elkaar en met de kernbegrippen van de Wmo, zoals wederkerigheid, sociale samenhang, zelfredzaamheid en participatie.
Gemeenten hebben met betrekking tot vrijwilligerswerk dus een belangrijke taak. De randvoorwaarden van vrijwillige inzet kunnen daarom per lokaal gemeentebeleid verschillen. Grofweg hebben gemeenten 5 taken m.b.t. vrijwilligerswerk:
1. Vertalen: nieuwe (en bestaande) maatschappelijke ontwikkelingen in een visie en in concreet beleid.
2. Verbinden en makelen: dit kan op meerdere manieren. De meeste gemeenten kiezen voor een combinatie van een platform waar iedereen met eigen inbreng kan bijdragen, in combinatie met een 'makelaar' die netwerken met elkaar verbindt.
3. Versterken: voor het doelmatig ondersteunen en versterken van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties is een ondersteuningsstructuur vereist waar de makelaar onderdeel van is.
4. Verbreiden: (nieuwe) vrijwilligers inspireren (meer) vrijwilligerswerk te doen. Goede marketing/communicatie/campagnes, storytelling, diversificatie van soorten vrijwilligerswerk en waardering voor vrijwilligers zijn 'knoppen' waaraan gedraaid kan worden om dit te bereiken.
5. Verankeren: om een goede uitvoering steeds verder te borgen is het slim om alle succesvolle aanpakken, goede voorbeelden, kennis en ervaring vast te leggen. Hierop kunnen volgende innovaties worden opgebouwd.
Bijstand & WW
De gemeente moet een verordening hebben waarin staat wat voor soort tegenprestatie zij vraagt voor bijstand. Duidelijk moet zijn wat de inhoud, omvang en duur is van de tegenprestatie. Bij een tegenprestatie houdt de gemeente rekening met persoonlijke omstandigheden.
Een bijstandsgerechtigde kan een interessante potentiële vrijwilliger zijn. In gesprek gaan met de gemeente daarover kan dus nooit kwaad. Als een bijstandsgerechtigde vrijwilligerswerk verricht, doet hij of zij er goed aan dit zelf te melden aan de consulent van de gemeente of uitkeringsinstantie. Kent u een vrijwilliger in uw organisatie die bijstandsgerechtigde is, attendeer hem of haar hier dan op. Zo voorkomt u mogelijk dat de vrijwilliger in een moeilijke situatie belandt.
Meer informatie over WW uitkeringen lees je hier.
Arbo en vrijwilligerswerk
Voor vrijwilligerswerk met grote risico’s gelden regels van de Arbowet. Bijvoorbeeld als vrijwilligers:
- werken met gevaarlijke stoffen;
- werken op grote hoogte;
- zwaar moeten tillen.
Ook voor vrijwilligers jonger dan 18 jaar, die zwanger zijn of borstvoeding geven geldt de Arbowet. Deze wet moet ervoor zorgen dat werknemers veilig en gezond kunnen werken.
Regeling gratis VOG voor vrijwilligers
Vrijwilligers die werken met kwetsbare mensen, zoals ouderen of kinderen, kunnen gratis een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen. Organisaties die werken met deze vrijwilligers kunnen zich via Gratisvog.nl aanmelden.
De Rijksoverheid heeft de regeling Gratis VOG voor vrijwilligers vanaf 1 november 2018 uitgebreid.
De Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) heeft gedragsregels en een stappenplan opgesteld. Deze helpen om verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag binnen vrijwilligersorganisaties bespreekbaar te maken en te voorkomen.
Regels voor vrijwilligersvergoeding
Vrijwilligers kunnen in 2023 een belastingvrije vrijwilligersvergoeding krijgen van maximaal € 190 per maand of maximaal € 1.900 per jaar. Op de site van de Belastingdienst vind je altijd de nieuwste informatie.
U kunt afspraken maken over een onkostenvergoeding met de organisatie waarvoor je als vrijwilliger werkt.
Verzekering
Gemeenten en/of vrijwilligersorganisaties kunnen een collectieve verzekering hebben tegen de risico's die vrijwilligers lopen tijdens het vrijwilligerswerk. Vraag aan de vrijwilligersorganisatie of aan je gemeente of er een vrijwilligersverzekering geldt en wat er verzekerd is.
Daarnaast is het ook aan te raden om je eigen verzekeringen te controleren om te zien of je verzekerd bent voor ongevallen of schade bij een ander (aansprakelijkheidsverzekering).
Vrijwilligers en de AVG
Organisaties voor vrijwilligers mogen persoonsgegevens alleen verzamelen als ze daarvoor een goede reden hebben. Ook moeten vrijwilligers toestemming geven als een organisatie hun persoonsgegevens wil opslaan en gebruiken. De regels hiervoor staan in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
niet gevonden wat je zocht?
Op de vorige pagina staat alle informatie over vrijwilligerswerk doen verzameld.